افوس شهری از توابع از توابع بخش مرکزی شهرستان بوئین و میاندشت در استان اصفهان ایران است.
این شهر در دهستان گرجی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳٬۸۰۵ تن بوده‌است.
افوس در دامنه کوه قوسی شکل به همین نام ایجاد شده این کوه بلند و برف گیر است برفش همگی و بدین علت جویبارهای زیادی از این کوه سرچشمه می‌گیرد.
از مجموع جویبارهای این کوه، آب سرچشمه که منبع اصلی آب زراعی افوس است تأمین می‌گردد. جوی سرچشمه راه خود را در دره‌ای مشجر و با صفا بطرف شمال باز می‌کند.
خانه‌های افوس در مغرب این درهٔ پردرخت در امتداد شمال به جنوب گسترش یافته‌است و زمینهای زراعی در مشرق و جنوب درة فوق توسعه یافته‌است.
تاریخچه
بنیادگذاران افوس، از اسرای گرجی تبار زمان شاه عباس اول هستند که توسط خود او از گرجستان به ایران تبعید شدند و به دستور او عده‌ای از جنگاوران آنها جهت حفظ منطقهٔ فریدن و همچنین پایتخت (اصفهان) از حملات اقوام لر و کرد در فریدن ساکن شدند.
ورود گرجی‌ها به ایران
در نتیجهٔ ۲۵ بار حملهٔ ایرانیان به گرجستان (از صفویه به بعد)، حدود ۳۰۰٬۰۰۰ گرجی به عنوان اسیر به ایران تبعید شدند که ۲۰۰٬۰۰۰ نفر از آنان به یک باره و طی حملهٔ سوم شاه عباس به گرجستان، به عنوان اسیر به ایران تبعید شدند. که دلیل این حمله، انتقام شاه عباس از گرجی هاست که در سال ۱۶۲۵ میلادی و در دشت مارتقوپی گرجستان، ارتش ۲۰۰٬۰۰۰ نفری امپراتوری صفویان را نابود کردند.
پس از تبعید این ۲۰۰٬۰۰۰ اسیر گرجی به ایران، شاه عباس دستور داد که آنها را به ولایتی که در آن آب و هوا و شرایط زندگی با وطن اصلی ایشان شبیه باشد انتقال دهند. به همین خاطر در ابتدای ورود گرجی‌ها به ایران، آنها را در «مازندران» که گمان می‌رفت از لحاظ آب و هوایی همانند گرجستان است، سکونت دادند ولی با نامساعد بودن آب و هوا اکثر آنان به شهرستان‌های داخلی ایران روانه شدند. از تعداد ۲۰۰٬۰۰۰ اسیر گرجی، نیمی از آنها به «اصفهان» و «شیراز» وارد شدند.
گرجی‌ها در استان اصفهان
گرجیانی که به اصفهان مهاجرت کردند، ابتدا در زمان شاه عباس در «عباس‌آباد» اصفهان و پس از مدتی با تأسیس «نجف آباد» توسط «شیخ بهایی» در نجف آباد زندگی کردند. که به دستور شاه عباس عده‌ای از آنان که دارای خصال ستیزه جویی و جنگاوری بودند، جهت حفظ منطقه فریدن و همچنین پایتخت (اصفهان) از حملات و غارتگری‌های اقوام لر و کرد همچنین به دلیل آب و هوای مساعد و مزارع و شکارگاه‌های مناسب به فریدن مهاجرت کردند.
گرجی‌ها در فریدن
تمام گرجیانی که به فریدن رسیدند، ابتدا در فریدن، شهر افوس را بنیاد گذاردند و سپس عده‌ای از آنها شهرهای «فریدون‌شهر (سوپلی)» و «میاندشت (تورلی)» را بنیان نهادند.
و همچنین عده‌ای دیگر از شهر افوس جهت حفظ دین مسیحیت در«داشکسن» -که یک روستای ارمنی نشین متعصب به دین مسیحیت بود- سکنی گزیدند، و نیز عده‌ای به دلایل نامعلوم آبادی‌های «آغچه»و «بوئین» را بنا کردند.
پس از حملهٔ کریم خان زند به گرجی‌های فریدون‌شهر، ساکنان آن به روستاهای «سیبک»، «چقیورت» و «نهضت‌آباد» مهاجرت کردند.
جمعیت گرجی‌های فریدن حدود ۱۰۰٬۰۰۰ تن است.
آب و هوا
آب و هوای افوس معتدل کوهستانی است زمستانش سرد و پربرف و تابستانی ملایم و مطبوع دارد. کوهستانی بودن افوس و تغییرات ناگهانی حرارت سبب وزش بادهائی باسامی: باد قبله، باد توغان، وزمه باد، باد مشرق و باد مغرب می‌گردد در نزد افوسی‌ها مفیدترین آنها وزمه باد است که خوش یمن نیز می‌باشد موقع وزش آن از اواخر اسفند ماه تا اوایل فروردین ماه است که بیش از ۲۰ روز ادامه دارد. وزش این باد برفهای سنگین را می‌برد و درختان را بارور می‌سازد.
تنوع آب و هوا و جنس خاک سبب رویش گیاهان علفی و بوته‌ای خودرو در افوس می‌گردد وجود این گیاهان سبب می‌شود که در فصل گرم، صحرا و بیابان افوس سبز و خرم باشد.